شلمچه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَلَمچه روستا و منطقه‌ای مرزی در غرب
خرمشهر و
مرز میان ایران و عراق و نزدیکترین نقطه مرزی به
شهر بصره در کشور عراق می‌باشد.شلمچه در شمال غربی شهر خرمشهر قرار گرفته و میان خرمشهر و شلمچه شهر تازه‌ای به نام مقاومت و روستایی به نام پل نو قرار گرفته‌است. شلمچه از شمال به
حسینیه از جنوب به
اروندرود ، از سوی شرق به خرمشهر و از سوی غرب به خط مرزی ایران - عراق محدود می‌شود. منطقه‌ای در آن سوی مرز در خاک عراق نیز نام شلمچه بر خود دارد.
شلمچه نام منطقه ای مرزی در جنوب غربی ایران است. پیش از تجاوز عراق به خاک ایران، کسی از مردم مگر اهالی بومی منطقه با این نام برخورد نکرده بود. البته پیش از آغاز جنگ عراق علیه ایران، نخستین درگیری ها بین نیروهای مرزی ایران و ارتش عراق در شلمچه رخ داد. این منطقه بین دو بندر مهم خرمشهر و بصره واقع شده است و به همین جهت پس از تجاوز عراق به خاک ایران، شلمچه اهمیت نظامی فراوانی یافت. عراق با تصرف این منطقه توانست خرمشهر را به محاصره در آورده آن را اشغال کند. ایران نیز با بازپس گیری شلمچه موفق شد خرمشهر را آزاد کند و بعدها با نفوذ در این منطقه، شهر مهم بصره را به خطر اندازد. پس از آزادی خرمشهر، عراق سخت ترین مواضع دفاعی خود را در شلمچه ایجاد کرد و گفته شده محکم ترین خطوط عراق در سراسر جبهه، در منطقه شلمچه بود. این جبهه در طول هشت سال جنگ، شاهد خونین ترین درگیریها بود.
نخستین عملیات جنگی ایران که تا شلمچه نیز کشیده شد،
عملیات بیت المقدس بود. ایران در این عملیات توانست خرمشهر را در سوم خرداد ۱۳۶۱ از چنگ نظامیان عراق بیرون بکشد. عملیات بعدی ایران در این منطقه،
عملیات کربلای چهار بود. این عملیات که در ابتدای زمستان ۱۳۶۵ در شلمچه آغاز شد، موفقیتی در پی نداشت، اما دو هفته بعد
عملیات کربلای پنج ، که از سخت ترین جنگهای دفاع هشت ساله بود، به پیروزی انجامید و ایران موفق شد دژهای دفاعی دشمن را که معروف به دژ فولادین بود درهم بشکند. رزمندگان توانستند تا ده کیلومتری بندر بصره پیشروی کرده این شهر مهم را تهدید کنند.
عملیات کربلای هشت نیز که از جمله جنگ های موفق ایران بود در فروردین ۱۳۶۶ و در شلمچه صورت گرفت. عراق در خرداد ۱۳۶۷ که توان نظامی خود را با کمک قدرتهای بزرگ افزایش داده بود، توانست منطقه شلمچه را از ایران پس بگیرد. با اینکه
عملیات بیت المقدس هفت در ۲۲ خرداد ۱۳۶۷، پاسخی به حمله عراق بود، اما جنگ به روزهای پایانی خود نزدیک می شد.
کارشناسان نظامی، شلمچه را مهم ترین جبهه در طول هشت سال جنگ می دانند. خونهای جوانان بسیاری - بویژه در عملیات کربلای ۵ - در آن منطقه ریخته شده از این رو آنجا را به مکانی مقدس تبدیل کرده است. شلمچه پس از جنگ پذیرای کسانی شد که دوست داشتند شهیدان را یاد کنند و خاطره دفاع آنها را زنده نگاه دارند. از این رو هر ساله هزاران نفر از سراسر ایران، در روزهای پایانی هر سال راهی مناطق جنگی به خصوص شلمچه می شوند. این استقبال به حدی است که در سال ۱۳۸۴ ش اعلام شد در هفته آخر اسفند و دو هفته اول سال بیشترین زایر و گردشگر، پس از آستان امام رضا علیه السلام به شلمچه رفته است. کتابهای بسیاری با زمینه های ادبی و عنوان شلمچه منتشر شده است که برخی از آنها چنین اند: ستاره های شلمچه، بر بلندای شلمچه، پرواز از شلمچه، خورشید شلمچه، فاو تا شلمچه، شلمچه تا حلبچه، شلمچه در خون.
