شهرستان پاوه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شهرستان پاوه یکی از ۱۳شهرستان
استان کرمانشاه ایران است و مرکز آن شهر پاوه است. مردمان پاوه با گویش هورامی که یکی از گویشهای کردی است تکلم می‌نمایند این گویش بازمانده از کهنترین گوشهای زبان کردی است. شهرستان پاوه از شمال و شرق با
استان کردستان ؛ از جنوب با
شهرستان جوانرود ؛ از جنوب شرقی با
شهرستان روانسر همجوار و از غرب با
کشور عراق مرز مشترک دارد. این شهرستان با اینکه بخشی از استان کرمانشاه است، به
شهر سنندج نزدیک تر از شهر کرمانشاه است.
[ویرایش]
پاوه، شهری در استان کرمانشاه است که در تاریخ انقلاب اسلامی دو بار نامش بر سر زبانها افتاد. یکی در آبان ۱۳۵۷ که مردمش به دست اجیرشدگان نماینده پاوه در مجلس شورای ملی قتل عام و غارت شدند و دیگری در مرداد سال بعد که با هجوم عوامل گروهکهای
ضدانقلاب روبه رو شد. پاوه، منطقه ای کوهستانی در شمال غربی استان کرمانشاه است که از شمال به مریوان، از شرق به کامیاران، از جنوب به جوانرود و از سمت مغرب با عراق همسایه است.
نام پاوه را از واژه کردی "پاوان" به معنای به حصار در آوردن باغ یا مکانی می دانند و گروهی نیز آن را به نام "پاو"، سردار یزدگرد سوم - آخرین شاه ساسانی دانسته اند. مردمان پاوه اغلب به کشاورزی، دامداری و صنایع دستی روزگار می گذرانند و به زبان کردی و لهجه اورامانی سخن می گویند. در این شهر شیعه و سنی در کنار یکدیگر زندگی می کنند. دره ها و مراتع سرسبز این منطقه، مناسب چرای دام است و آب و هوایی سرد و مایل به اعتدال و نیمه مرطوب دارد. نوسان درجه حرارت این منطقه در طول سال به ۵۸ درجه (از ۲۸ تا ۳۰) می رسد. قدمت برخی از آثار موجود در این شهرستان به دوره ساسانی می رسد؛ از جمله ویرانه های قلعه چینه میر خسرو، آثار قلعه های پاسکه و دژ و نیز مسجد جامع پاوه که گفته می شود بر بقایای آتشکده هایی از همان دوران بنا شده است. مقبره سیدعبدالله از برادران امام رضا علیه السلام نیز از جمله مکانهای زیارتی این شهر است.
در دوره قاجار، گمرکخانه ای در این شهر تأسیس شد تا از حمل کالاهای قاچاق به عراق جلوگیری شود. پاوه گرچه در جریان انقلاب اسلامی یکی از آرام ترین نقاط کشور به شمار می رفت و تبعیدگاهی برای برخی از مبارزان بود، اما در آغاز نیمه دوم سال ۱۳۵۷ ش که مردم پاوه در اعتراض به نماینده خود در مجلس شورای ملی، دست به تظاهرات زدند، فضای این شهر به هوای انقلاب آغشته شد. از آن پس، مردم این شهر بر ضد حکومت شاه دست به اعتراضات پراکنده ای می زدند. در آبان همان سال، مردم با شنیدن خبر ورود سالارجاف نماینده پاوه به این شهر، در تظاهراتی خواستار جلوگیری از ورود او به پاوه شدند . زیرا از چند روز پیش خبر مسلح شدن گروهی از مزدوران او برای مقابله با مردم در شهر پیچیده بود. بالاخره روز هشتم آبان، صدها تن از اجیرشدگان به شهر حمله آوردند و با فرماندهی سالارجاف، به قتل و غارت اهالی شهر پرداختند. نتیجه این اقدام، هجده کشته و بیش از پنجاه زخمی بود. شهر تا مدتی در محاصره مزدوران سالارجاف قرار داشت. این اتفاق، خشم عمومی مردم ایران را برانگیخت و کار به جایی رسید که با پیگیریهای رئیس مجلس شورای ملی، نماینده پاوه به دلیل اقدامات جنایتکارانه اش توقیف شد.
سالارجاف پس از پیروزی انقلاب محاکمه و به مرگ محکوم شد.
چندی از پیروزی انقلاب نگذشته بود که کردستان دستخوش
آشوب گروههای مخالف شد و دامنه این ناآرامی ها، پاوه را نیز در بر گرفت. در مرداد ۱۳۵۸ عوامل گروه های جدایی طلب کرد به همراه
چریکهای فدایی خلق و
حزب دمکرات کردستان ، پاوه را به محاصره خود در آوردند و با هجوم به داخل شهر، یک بار دیگر حادثه آبان ۱۳۵۷ را در مقیاس وسیع تری تکرار کردند. مهاجمان، با ایجاد رعب و وحشت در مردم، پاسداران انقلاب را سر بریدند و هر جا اثری از انقلاب و حامیانش یافتند، آن را محو کردند. این رخداد ناگوار ، امام خمینی را بر آن داشت تا در فرمانی به نیروهای مسلح، رهاسازی پاوه از محاصره ضدانقلاب را خواستار شدند. اگر چه به دلیل نابسامانی های ناشی از تحولات انقلاب، نیروهای مسلح در اجرای سریع فرمان امام موفق نشدند، اما بزودی با اعلام آمادگی مردم برای مقابله با شرارتهای ضدانقلاب و پایداریهای نیروهای مردمی مستقر در منطقه، بویژه رشادتهای دکتر
مصطفی چمران ، وزیر دفاع دولت موقت، محاصره پاوه شکسته و شهر از محاصره نیروهای تجزیه طلب خارج شد. پاوه تا مدتها همچنان در ناآرامی های ناشی از شرارت ضدانقلاب در تلاطم بود اما پس از ختم غائله کردستان، این شهر نیز رفته رفته روی آرامش به خود دید و اکنون به عنوان یکی از شهرهای دیدنی و سرسبز کرمانشاه، پذیرای گردشگران است.
بر اساس آمار موجود، مردم پاوه در جریان انقلاب، رویارویی با شرارتهای ضدانقلاب و جنگ تحمیلی، بیش از ۵۸۱ شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده اند. طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت پاوه ۵۲ هزار و ۷۸۳ نفر بوده است.
