امر به معروف و نهی از منکر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امر به معروف و نهی از منکر، دو مورد از فروع ده گانه دین نزد شیعیان (شامل:
نماز ،
روزه ،
خمس ،
زکات ،
حج ،
جهاد ، امر به معروف نهی از منکر،
تولی و تبری ) است. فراخوانی و تشویق مردم به انجام کارهای پسندیده و نیک، امر به معروف؛ و بازداشتن آنان از دست زدن به کارهای ناپسند و زشت، نهی از منکر می گویند. این دو دستور برای پاکیزه نگه داشتن فضای جامعه از بدیها و رفتارهای ناشایست و نیز نظارت افراد بر امور جامعه است. خداوند در قرآن
سوره آل عمران آیه ۱۰۴ فرمان داده است تا «گروهی از مردم، دیگر مردمان را به کارهای خیر و نیک دعوت کنند و از پرداختن به کارهای ناشایست برحذر دارند.»
امر به معروف و نهی از منکر زمانی بر فرد واجب است که احتمال دهد تذکر او در مخاطب تأثیر می گذارد. چنین کاری باید با استفاده از سخنانی دوستانه و زبانی نرم صورت بگیرد تا در فرد مقابل اثر مثبت بگذارد. اهمیت این دو واجب الهی چنان است که
امام حسین علیه السلام ، یکی از علت های قیام خود را امر به معروف و نهی از منکر بیان کرده بودند.
از موارد "معروف" که در قرآن آمده، می توان به "صبر، انفاق در راه خدا، عبادت، سلام کردن، اجازه گرفتن برای ورود به خانه دیگران، اطاعت از دستورهای خدا و پیامبر" اشاره کرد. همچنین قرآن، "پیروی از شیطان و کفار، آزار دیگران، خودکشی، دروغ گویی، سخت گیری بر زنان، شرابخواری، خیانت به خدا و پیامبر ، دوستی با کفار و ربا خواری" را از موارد "منکر" برشمرده است.
از شرایط امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر، آشنایی کامل او با معروف و منکر است. وادار کردن مردم به کاری یا بازداشتن آنها از عملی، به زور و با استفاده از روشهای زورمندانه، تنها باید با اجازه امام معصوم یا جانشین او و یا به حکم حاکم اسلامی باشد. در اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی از "امر به معروف و نهی از منکر" به عنوان وظیفه ای همگانی یاد شده است که باید "مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت" از آن استفاده کنند.
