نماز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نماز، برترین شکل عبادت و عالی ترین شیوه عبودیت است. نماز را عالی ترین شیوه سخن گفتن با پروردگار نیز دانسته اند. این شیوه اگرچه در دین
اسلام منحصر به فرد است؛ اما در سایر ادیان الهی نیز به گونه ای دیگر وجود داشته است و از دیرباز مردمان بنابه دستور دین خویش به درگاه خدای بزرگ عبادت می کردند و با او سخن میگفتند. چنان که در
مسیحیت و
یهودیت نیز محل ویژه ای برای نماز در نظر می گرفتند و آنجا را «نمازخانه» می نامیدند. نیز در هر نمازخانه ای، محرابی بوده است برای اقامه نماز که در اسلام محل استقرار امام جماعت است تا دیگران به او اقتدا کنند. در قرآن کریم از نماز و توصیه به برپا داشتنش در برابر خداوند از زبان عیسی مسیح سخن رفته است. در میان یهودیان نیز چنین شیوه ای از عبادت وجود داشته و هنوز هم در کنیسه ها جاری است. نماز در فرهنگ اسلامی، وسیله ای برای خودسازی و سازندگی نیروهاست به گونه ای که در بسیاری از آیات قرآن کریم از نماز به عنوان مظهر پیوند با خدا یاد و برترین عبادت شمرده شده است. در بسیاری از روایات و احادیث نیز، نماز را ستون دین و عبادتی دانسته اند که معیاری برای پذیرش سایر اعمال و عبادات آدمی است.
هر مسلمان در طی روز واجب است هفده رکعت نماز را در پنج نوبت به جا آورد که به نمازهای یومیه مشهور است. دیگر نمازهای واجب عبارت است از:
نماز آیات (که پس از وقوع پدیده های طبیعی نظیر خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی، زلزله و... خوانده می شود)؛
نماز طواف واجب خانه خدا؛
نماز میت ؛ نماز قضای پدر؛ نماز نذر و قسم.
برخی نیز نماز جمعه را در زمره نمازهای واجب دانسته اند. علاوه بر اینها، نمازهای مستحبی نیز سفارش شده است. در مسائل اجتماعی، از نماز به عنوان وسیله ای برای حل مشکلات استفاده می شده است به گونه ای که در وقت اقامه نمازجماعت در مساجد، از فرصت حضور همگانی مردم برای بیان مشکلات و حل و رفع گرفتاری های عمومی و بسیج نیروها برای جنگ و دفاع بهره میبرده اند. نماز اگرچه عبادتی فردی است؛ اما تأکید بسیاری بر اقامه آن به جماعت شده است.
در تاریخ معاصر، هرگاه با بهره گیری از اندیشه دینی برای اصلاح امور جامعه گامی برداشته شده، تحرکات و
تظاهرات آن از محلهای اقامه نماز، یعنی مساجد، آغاز شده است. معمولا سخنرانی ها در مساجد، پس از برپایی نماز صورت می گرفت. در سال های منتهی به پیروزی انقلاب نیز اقامه نماز از ویژگی های نهضت بوده است. از جمله نماز روز عید فطر در ۱۳شهریور ۱۳۵۷ که نخستین
راهپیمایی گسترده بر ضد رژیم پهلوی را به دنبال داشت. در دوران جنگ تحمیلی هشت ساله عراق با ایران، یکی از مشخصه های رزمندگان ایرانی، نمازهای آنان بویژه در دل شب بوده است. تاکنون صدها کتاب درباره نماز و فضایل آن نوشته شده است.
