جهاد سازندگی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جهاد سازندگی یکی از نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی است که برای جبران خرابی های کشور در دوره
حکومت پهلوی بویژه در بخشهای روستایی، تشکیل شد. هنوز چند ماه بیشتر از پیروزی انقلاب در بهمن ۱۳۵۷ نگذشته بود که جوانان ایرانی برای کمک به نیازمندان روستایی و شهرهای محروم و دورافتاده، دست به کار شدند و در قالب گروههای کوچک و بزرگ، راهی این مناطق گشتند. آنان عمدتا از دانشجویان و تحصیل کردگانی بودند که سالها رنج و مشقت دوران پهلوی را از سر گذرانده اکنون قصد داشتند طعم شیرین پیروزی انقلاب را در کام هموطنان محروم خویش گوارا سازند. از این رو به کمک روستاییان و ساکنان نقاط دور دست شتافتند و در برآوردن نیازهای اولیه آنان کوشیدند. این فعالیتها. در ابتدای سال ۱۳۵۸ ش در سطح کشور گسترش یافت. امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی، در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ پیامی خطاب به مردم ایران صادر کردند و در آن با اشاره به مشکلات کشور گفتند که دانشجویان، متخصصین، مهندسین، بازاریان، کشاورزان و همه قشرهای ملت، داوطلب اند تا ایرانی را که مخروبه به دست ما رسیده است، بسازند. ایشان از این حرکت عمومی به "جهاد سازندگی" یاد کردند و از همه گروههای ملت خواستند با مشارکت یکدیگر، جهاد سازندگی را شروع کنند و ایران را بسازند. از آن پس، تشکیلاتی با عنوان "جهاد سازندگی" برپا شد و ساماندهی حرکت خودجوش جوانان و تحصیل کردگان را برعهده گرفت. بزودی مناطق محروم کشور و نیازهای آن نقاط شناسایی شد و گروههای داوطلب بر حسب ضرورتهای هر منطقه، راهی روستاها و شهرهای دورافتاده شدند. در این میان، حضور دانش آموزان و دانشجویان، چشمگیرتر بود. روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته، با تعطیلی مدارس و دانشگاهها، فرصت مناسبی بود تا جوانان بتوانند به نزدیک ترین نقطه برای سازندگی مراجعه کنند. گروهی به مزارع کشاورزی روی می آوردند و عده ای نیز به سراغ دامداری ها میرفتند. باغها و تاکستانها، شالیزارها نیز پذیرای جمع دیگری از جوانان بود. راهسازی، آب رسانی، انتقال خطوط نیروی برق، بهداشت و درمان و مبارزه با بیماریهای واگیردار ، مدرسه سازی، ساخت حمامهای روستایی و ... در نقاطی آغاز شد که تا آن زمان از چنین نعمتهایی بی بهره مانده بود.
رفته رفته، وضعیت کشور به دلیل فعالیت گروههای
ضدانقلاب در نقاط مختلف از جمله کردستان، گنبد، خوزستان، سیستان و بلوچستان دچار تلاطم و آشفتگی شد و ضدانقلاب، یکی از هدفهای خود را جلوگیری از فعالیتهای جهاد سازندگی قرار داد، زیرا آنان در تبلیغات خود، رفتار جمهوری اسلامی ایران را بر ضد منافع ملی معرفی کرده بودند؛ اما تلاشهای جهاد سازندگی، تهی بودن شعارهای ضدانقلاب را نشان می داد. این اتفاق، باعث شد تا گروههای ضدانقلاب، دست به تخریب اقدامات انجام شده در نقاط محروم کشور بزنند. از آن پس، مزارع کشاورزی، باغها، خطوط انتقال برق و ... دستخوش آتش سوزیها میشد و یا با مواد منفجره، از بین می رفت و جهادگران
ترور می شدند. در این مدت، شمار زیادی از داوطلبان کار در جهاد سازندگی به دست ضدانقلاب به شهادت رسیدند. اما اقدامات سازنده جهادگران متوقف نماند و حتی با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، مرحله تازه ای از فعالیتهای جهاد سازندگی در کمک به نیروهای مسلح آغاز شد. آنان ستادهای خود را در مناطق جنگی برپا کردند. احداث هزاران سنگر جمعی و انفرادی در خطوط مقدم جبهه ، سه هزار و ۵۰۰ دهنه پل، هفت هزار و ۵۰۰ کیلومتر خاکریز و ۱۲ هزار کیلومتر راه در مناطق عملیاتی از جمله فعالیتهای آنان در دوره دفاع مقدس است که لقب "سنگرسازان بی سنگر" را از آن خود کردند. آنان در این دوره بیش از سه هزار نفر شهید تقدیم انقلاب کردند.
جهاد سازندگی همزمان با جنگ و کار در مناطق عملیاتی، به اقدامات خود در سایر نقاط کشور نیز ادامه می داد. ساخت سیلوهایی برای نگهداری تولیدات کشاورزی و نیز تلاش برای خودکفایی در تولیدات مواد پروتئینی و دامی، از موفقیتهای این نهاد است. جهاد سازندگی در این دوره توسط شورای مرکزی، مرکب از گروهی از اعضای اولیه آن و نمایندگان منتخب نخست وزیر ، زیر نظر دولت و با حضور نماینده امام خمینی، اداره می شد. شکیلات آن شامل کمیته های فرهنگی، عمران و فنی، کشاورزی، بهداشت و درمان بود.
هم اکنون جهادگران جهاد سازندگی، فعالیتهای خود را در قالب تشکیلات جدید و با بهره گیری از امکانات بیشتر به مردم کشور ارائه می دهند. طرحهای بهزراعی کشاورزی، اصلاح و ترویج نژاد دام و طیور، آموزش روستایی، آب رسانی به روستاها، تشکیل و توسعه کتابخانه های روستایی، احداث و نگهداری راههای روستایی، برق رسانی به روستاها و چاه های کشاورزی، حمایت از صنایع روستایی از جمله موفق ترین اقدامات جهاد سازندگی تاکنون بوده است. آنان به بیش از ۳۶ هزار روستا آب و برق رسانده اند و افزون بر ۸۰ هزار کیلومتر راه روستایی احداث کرده اند و برای بیش از ۵۰ هزار نفر در بخش صنایع روستایی ایجاد اشتغال کرده اند و با تشکیل تعاونیهای قالی بافی، پانصد هزار قالیباف سالیانه ۲/۱ میلیون مترمربع فرش تولید و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می کنند. در تولیدات محصولات دریایی، گوشت مرغ و تخم مرغ، شیر و لبنیات نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته اند.
