شهر ارومیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اورمیه (= ارومیه)، مرکز
استان آذربایجان غربی ، در شمال غربی ایران است. این شهر قدیمی در جلگه ای به طول هفتاد و عرض سی کیلومتر در کنار
دریاچه اورمیه گسترده شده است. در برخی منابع نام قدیم اورمیه را "خورمیه" نوشته اند. خورمیه یک لغت فارسی و از دو کلمه خور به معنای خورشید و مه به معنای ماه ساخته شده است. علت این نام گذاری طبیعت زیبای این منطقه بوده که طعنه به خورشید و ماه می زند، اما اورمیه یک واژه کلدانی است، مرکب از دو دواژه "اور " به معنای نزدیک و میه" به معنای دریا که به معنای نزدیک دریا است. از سال ۱۳۰۵ ش به بعد اکثر شهرهای مرزی به دستور
رضاشاه تغییر نام داده شد. اورمیه نیز در سال ۱۳۱۴ ش به رضائیه تغییر نام یافت و مجددا در سال ۱۳۵۸ ش اورمیه نامیده شد. قدمت اورمیه با شهرهای تاریخی چون سارد و نینوا برابری می کند. بعضی از پژهشگران این شهر را زادگاه زردشت پیامبر دانسته اند. اورمیه از دیرباز بر سر راه رفت و آمد قومهای زیادی قرار داشت که تاریخ کهن این شهر برای عنوان کردن آن روشن نیست. اورمیه در کشمکش های میان
طغرل سلجوقی (۴۲۹ - ۴۵۵ ق) و اتابک آذربایجان ویران شد ولی بار دیگر رو به آبادانی گذاشت. مردم اورمیه مانند مردم دیگر شهرهای آذربایجان در کشمکشها و درگیریهای میان دولتهای ایران و
عثمانی، ایران و
روسیه تزاری و نیز جنگهای اول و دوم جهانی آسیب فراوان دید. در آن دوران هیئت های مذهبی اجازه یافته بودند به ایران بیایند و دین مسیحیت را تبلیغ کنند. آنها در اورمیه برای جلب نظر مردم اقدام به تأسیس مدرسه، بیمارستان و انتشار روزنامه کردند. مردم مسلمان اورمیه با این اقدام به مخالفت پرداختند که نمونه آن کشته شدن یکی از این مبلغان به نام
بنجامین لاباری در سال ۱۳۲۱ ش به دست میرفتار بود.
پس از تبعید
امام خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه، هسته مقاومت اسلامی بین دانشجویان آذربایجان غربی پا گرفت و شهدایی نیز در این راه تقدیم شد. پی ریزی مبارزه مسلحانه به رهبری یک روحانی به نام
غلامرضا حسنی (امام جمعه اورمیه) از ویژگیهای دوران مبارزه در اورمیه بود. او با سازماندهی و گرد آوردن پاران انقلاب مسلحانه علیه حکومت شاه مبارزه کرد. در این مبارزه مسلحانه
مسجد اعظم اورمیه (مسجد بازار باش) که مرکز اصلی تجمع مبارزان بود، در ۲۳ آذر ۱۳۵۷ و ۲ بهمن ۱۳۵۷ هدف اصابت گلوله تانک قرار گرفت که در این حملات ضریح فیروزه ای مسجد خسارت فراوان دید و چهار نفر شهید و هفده نفر زخمی شدند. در روزهای اوج گیری انقلاب ابتدا فرهنگیان و سپس ادارات، صنوف و بازاریان اورمیه به انقلاب پیوستند و با تعطیل محل کار خود و راهپیمایی پایه های نظام شاهنشاهی را سست کردند. یکی از شعارهای معروفی که توسط اهالی سر داده می شد:
کرد و عجم فرق نیه، رهبر ما خمینی بود. مردم اورمیه در دوران دفاع هشت ساله هم پای دیگر ایرانیان در دفاع از میهن و انقلاب خود حضور داشتند و بزرگ مردانی چون شهیدان
مهدی باکری و
حمید باکری را تقدیم انقلاب کردند. آمار می گوید در رویدادهای انقلاب و جنگ ۲۳۵۵ نفر از مردم اورمیه به شهادت رسیده اند.
از آثار دیدنی شهر اورمیه می توان به دریاچه اورمیه، بازار، مسجد جامع، گردشگاههای مند، نازلو، پیست اسکی، مسجد سردار، سرگنبد، موزه اورمیه، مدرسه هدایت و تفرجگاه سمیر اشاره کرد. از ناموران این شهر می توان از دانشمندان و سخن آفرینانی چون سید حسین عرب باغی، فخرالاسلام و ... و سرداران و رجال معروفی چون سردار رشیا۔، رضاقلی خان افشار و ... و هنرمندانی چون ابوالحسن نقاش باشی، عبدالجبار خوشنویس و... و نیز شعرا و نویسندگانی چون عاشق مصطفی، صدری، سلماز و... نام برد. زبان مردم اورمیه کردی و ترکی است. از این شهر به عنوان یکی از زیباترین شهرهای ایران نام برده می شود. جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵، ۸۷۱ هزار و ۲۰۴ نفر بوده است.
