مدرسه طالبیه تبریز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مدرسه طالبیه تبریز یکی از مدارس علوم دینی این شهر است که در محل بازار و جنب
مسجد جامع تبریز واقع شده است. نام بانی و تاریخ ساختمان مدرسه به درستی مشخص نیست؛ اما بنابر مشهور، این مدرسه را حاج طالب خان پسر حاج اسحاق تبریزی در سال ۱۰۸۷ ق بنا کرده و به همین علت هم به طالبیه معروف شده است. وی براساس وقف نامه ای مدرسه را به آموزش علوم دینی اختصاص داده است. احتمالا حاج طالب خان یکی از بزرگان ایران عصر صفوی بوده است. وی تولیت این مدرسه را بعد از خود به پسرش اسحاق واگذار کرد. این مدرسه تا زمان انقراض
سلسله قاجاریه عمدتا طلبه نشین بوده و در زمان قاجاریه تعمیراتی در ساختمان بنای آن صورت گرفت. در سال ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ ش کتابخانه و قرائت خانه توسط یکی از تجار معروف تبریز به نام حاج محمدباقر کلکته چی به مدرسه اضافه شد. مدرسه طالبیه علاوه بر پیشینه تاریخی از نظر معماری نیز جالب توجه است. در مدخل مدرسه دالانی قرار دارد که سطحش نزدیک به ۱/۵ متر از کف بازار مجاور آن پایین تر است و از چهار طرف به بناهای قدیمی متصل است. یکی دیگر از آثار معماری - هنری این مدرسه، حوضچه سنگی یکپارچه ای است که به شکل جام زیبایی از سنگ تراشیده شده است.
در ابتدای شروع نهضت
امام خمینی در سال ۱۳۴۱، مدرسه طالبیه تبریز به عنوان یکی از مدارس علوم دینی این شهر، به مرکز رخدادهای مرتبط با نهضت مردم تبریز تبدیل گشت. نهضت اسلامی مردم ایران با اعتراض امام خمینی به تصویب
لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در ۱۶ مهر ماه ۱۳۴۱، آغاز گردید. بر طبق این لایحه به زنان حق رأی داده شد و قید سوگند به قرآن از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان برداشته شد. اعتراضات امام خمینی به اقدامات ضد اسلامی رژیم با تحریم همه پرسی اصول شش گانه انقلاب سفید شاه در دوم بهمن ماه همان سال ادامه یافت. همچنین ایشان به دلیل حوادث پیش آمده و سرکوب مخالفتهای مردمی با اقدامات رژیم، نوروز ۱۳۴۲ را تحریم و روز عید را عزای عمومی اعلام کردند. همه این رویدادها منجر به بروز فاجعه دوم فروردین ۱۳۴۲ در
مدرسه فیضیه قم شد. در این حادثه مأموران رژیم با هجوم به این مدرسه، بسیاری از طلاب را مجروح و مقتول کردند
با آغاز نهضت اسلامی امام خمینی، مردم و طلاب تبریز مانند سایر شهرهای ایران با این نهضت همراه شدند. همزمان با فاجعه مدرسه فیضیه قم و هجوم مأموران رژیم به آنجا، مدرسه طالبیه تبریز نیز مورد هجوم قرار گرفت. روز دوم فروردین ماه ۱۳۴۲ به مناسبت شهادت امام جعفر صادق (ع) در اکثر مساجد و مدارس دینی تبریز مجالس سوگواری برگزار شده بود. عده ای از مأموران
ساواک و
شهربانی وارد مدرسه طالييه شدند. مأموران قصد پاره کردن اعلامیه های امام خمینی و سایر مراجع را داشتند که با مقاومت طلاب روبه رو شدند. با درگیر شدن مأموران و طلاب، بر تعداد مأموران و کماندوها اضافه شد و طلاب هدف گلوله قرار گرفتند و عده زیادی مجروح و زخمی شدند و به ساختمان مدرسه نیز خساراتی وارد آمد و فاجعه مدرسه فیضیه قم در مدرسه طالبیه نیز تکرار شد. مطبوعات وابسته به رژیم با تحریف واقعه مدرسه طالبیه تلاش کردند که عامل حادثه را خود طلاب معرفی کنند. مطبوعات اعلام کردند که عده ای از طلاب علوم دینی اعلامیه هایی را که علیه بانوان و حق رأي آنان صادر شده بود به دیوار بعضی از معابر و خیابانها نصب کردند. به نوشته روزنامه ها، این جریان باعث نارضایتی بانوان شد و روز بعد عدهای علیه اعلامیه مزبور
تظاهرات کردند. این تظاهرات منجر به زد و خورد و درگیری میان آنان و برخی از طلاب گردید که در این بین عدهای مجروح شدند.
خبر تهاجم به مدرسه فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز، انعکاس وسیعی در سطح کشور داشت و از
حوزه علمیه نجف نیز تلگراف تسلیت به مراجع قم مخابره شد. گذشته از حادثه دوم فروردین ماه ۱۳۴۲ مدرسه طالبیه تبریز که یکی از رخدادهای تأثیرگذار در حوادث بعدی نهضت اسلامی مردم تبریز بود، تعداد زیادی از بزرگان علمی و سیاسی کشور نیز در این مدرسه تحصیل کرده اند.
استاد شهریار ، شیخ
محمد خیابانی ، آیت الله
سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی ، علامه
سیدمحمدحسین طباطبایی ، آیت الله
حسین غفاری ، ایت الله حاج شیخ
غلامحسین تبریزی ، آیت الله
سیدابوالقاسم مولاناء ، علامه
محمدتقی جعفری ، آیت الله شیخ
میرزا جواد تبریزی و آیت الله شیخ
جعفر سبحانی از جمله محصلان این مدرسه بوده اند. بعد از انقلاب اسلامی مدرسه طالبیه تعمیر شد و امروزه یکی از مراکز معتبر آموزش علوم دینی تبریز است.
